Хадиша Ақаева - Азаттықтың Шығыс Қазақстан облысындағы тілшісі. Шәкәрім атындағы университетті журналистика мамандығы бойынша тәмамдаған. Армения және Грузиядағы басылымдарда тәжірибеден өткен. Азаттықпен 2019 жылдан бері серіктес.
АҚШ пен Қытай арасында сауда соғысы өршіп, Пекин сирек кездесетін элементтер экспортын бақылауды қатаңдатқан соң аса маңызды материалдарға бай Орталық Азия жаһандық аренаға шықты. Аймақ бұл саладағы басты ел – Қытайға бәсекелес бола ала ма?
1 ақпаннан бастап Қазақстанда сұйылтылған газдың шекті бағасы бөлшек саудада 10 пайыз, ал көтерме саудада 15 пайыз өспекші. Үкімет болашақта бензин мен дизель отынының бағасын реттеуден толықтай бас тартуды көздеп отыр. Сарапшылар мұндай өзгеріс бағаның күрт өсуіне алып келеді деп санайды.
"Қазатомөнеркәсіп" ресейлік "Росатом" мемлекеттік корпорациясы қазақстандық "Заречное" бірлескен кәсіпорнындағы үлесін Қытайға сатқанын хабарлады. Бұған қоса Ресей Қазақстанда уран өндіретін тағы екі кәсіпорындағы үлесін сатқан болуы мүмкін. Азаттық осы мәмілелердің жай-жапсарына үңіліп көрді.
Қазақстанды қазір "Штрафстан" деп атап жүр. 4 желтоқсан күні "Ақ жол" партиясының мүшесі, мәжіліс депутаты Азат Перуашев шенеуніктер айыппұлды желеу етіп елді тонап отыр деп айыптап, "Штрафстан құрып жатыр" деп мәлімдеді. Азаттық мұның жай-жапсарын сараптап көрді.
Қазақстанның бұрынғы президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың күйеубаласы Тимур Құлыбаев – "ескі Қазақстаннан" қалған аз ғана өкілдің бірі. Forbes нұсқасы бойынша, оның байлығы 5 млрд долларға жеткен, яғни 2022 жылдан бері 1,2 млрд долларға артқан.
Семей қаласында 8 тамыз күні Қазақстанда атом электр станциясын салу жобасы бойынша жария талқы өтті. Шара басталмай жатып шу шығып, жиыннан тікелей эфир жүргізіп жатқан жергілікті белсенді Елдос Досановты полиция ұстап әкетті. Жиын кезінде алдын ала дайындалған тізім бойынша сөз беріліп жатты.
Қазақстандық қор биржасы иелерінің бірі – Мәскеу биржасы Ресейдің әскери агрессиясы салдарынан АҚШ санкциясына ілікті. Бұл Қазақстандағы қор және валюта нарығы мен теңге бағамына қалай әсер етеді?
Қазақстанда мұнай мен газ ғана өндірілмейді. Елде Менделеев кестесіндегі 118 элементтің 99-ы табылған. Бұл байлықтың бәрін біреулер өндіріп жатыр. Азаттық кімдер екенін анықтады. Толығырақ материалдан оқыңыз.
Қазақстанда қазір бұрынғы ҰҚҚ төрағасы, қорғаныс министрі, әділет министрі, мәдениет министрі және бірсыпыра вице-министр түрмеде отыр. Әртүрлі дәрежедегі әкімдер, тіпті премьер-министр абақтының дәмін татып қайтты. Азаттық талдауы олардың көбі мерзімінен бұрын шартты түрде босап шығатынын көрсетті.
Семейде көшені жарықтандыру мәселесі төңірегінде тағы да дау шықты. Жергілікті қоғам белсенділері "орнатылған шамның көбі адам өміріне қауіпті" десе, әкімдіктегілер "ақаудың бәрін түзеттік, қорқатын дәнеңе жоқ" деп отыр.
Президент Тоқаев қазақстандық Forbes тізіміндегі кәсіпкерлер тасқыннан зардап шеккен "әр облыс, аудан, ауылға" қамқоршы ретінде бекітілетінін және "нақты жауапкершілік" арқалайтынын айтты. Кәсіпкерлер қарсы келген жоқ, кейбірі ақша аударып тастады. Сарапшылар "олардың басқа амалы жоқ" дейді.
Өскемен мен Семей қалалары 2022 жылы екі облысқа бөлініп кетсе де, ортақ проблемалар зардабын тартып келеді. Соның бірі – қаланы жарықтандыру мәселесі. 2017 жылы екі қаланың көше шамдарын жетілдіріп, "Лас-Вегастай жайнатуға" Еуропаның қайта құру және даму банкінен 3,6 млрд теңге несие алынған. Қазір ол қарыз "халық ақшасынан" төленіп жатыр, бірақ ондаған көшедегі мыңдаған шам әлі жанбайды.
Өскемен мен Семей қалаларының көше шамдарын жетілдіріп, "Лас-Вегастай жайнатуға" 2017 жылы Еуропаның қайта құру және даму банкінен 3,6 млрд теңге несие алынған. Қазір ол қарыз "халықтың ақшасынан" төленіп жатыр, бірақ ондаған көшедегі мыңдаған шам әлі жанбайды.
Солтүстік Қазақстан облысында тасқынға байланысты жағдай ауыр деген ақпарат тарады. Петропавлға қарай көп мөлшерде су ағып келе жатыр, тағы 219 елді мекенге тасқын қаупі төніп тұр. Кейбір ауылдардың электр желісін мұз қиып, жарық өшкен. Облыстағы Сергеев су қоймасы 170 пайыз суға толды.
Қаза тапқан, хабарсыз кеткен адамдар, эвакуацияланған мыңдаған тұрғын, тұтасымен суда қалған елді мекендер, суға кеткен сансыз үй жануары мен қыруар шығын – Қазақстанда биыл көктемде халықты әбігерге салған және әлі жалғасып жатқан тасқынның зардабы осындай. Оның алдын алуға болар ма еді?
Абай облысының әкімшілік орталығы Семей қаласының көшелерін және қала маңындағы ауылдар мен ықшамаудандардағы бірнеше жер үйді су басып жатыр. Жергілікті билік күн күрт жылып кеткендіктен осылай болды десе, қоғам белсенділері мен судан зардап шеккендер бұған ауа райының қатысы жоқ деп біледі.
Қазақстанның бірнеше өңірінде — Алматы, Абай, Жетісу, Ұлытау облыстарында су тасып, үйлер мен жолдар бүлінді. Басқа аймақтарда да қарғын судан қауіп бар. Азаттық тілшісі Семейде су басқан үйдің ауласына барып, зардап шеккендермен сөйлесті.
Тағы
